1942.
"Ratni dnevnik vrhovne komande Vermahta2, 1. januar 1942 - 31. decembar 1942, knjiga 3. i 4, 1464 str; sastavio i objasnio: Andreas Hilgruber
Kratak pregled vojne i političke situacije od 1. januara 1942. do 31. decembra 1942. sa stajališta Nemačkog najvišeg vrha:
Nemačka i njeni saveznici
1. Italija: Godina 1942, što se tiče saradnje nemačke i italijanske armije, bila je zadovoljavajuća. Jedini izuzetak bio je prostor Jugoslavije, gde je došlo do otvorenog sukoba između nemačkih i italijanskih vojnih vlasti. Za Nemce, problem je pre svega bio u stavu italijanske 2. armije, koja je lokalnu vlast u delovima Dalmaciji i istočne Hercegovine predala četnicima. Ovo se posredno odnosi na komandanta italijanske 2. armije, generala Roatu (Roata), koga Hitler nije voleo.
General Roata je, sredinom 1942. godine, naoružao četničke jedinice i to u istočnoj Hercegovini, Crnoj Gori, zapadnoj Bosni i Dalmaciji. Ovaj potez generala Roata mnogo je razbesneo hrvatske i nemačke vojne vlasti. Četnički je pokret, godine 1942, bio priznat od Saveznika kao antifašistički pokret otpora, a general je preko te akcije pripremao teren da Italija pređe na stranu Saveznika.
Србско Свитање
"Ratni dnevnik vrhovne komande Vermahta2, 1. januar 1942 - 31. decembar 1942, knjiga 3. i 4, 1464 str; sastavio i objasnio: Andreas Hilgruber
Kratak pregled vojne i političke situacije od 1. januara 1942. do 31. decembra 1942. sa stajališta Nemačkog najvišeg vrha:
Nemačka i njeni saveznici
1. Italija: Godina 1942, što se tiče saradnje nemačke i italijanske armije, bila je zadovoljavajuća. Jedini izuzetak bio je prostor Jugoslavije, gde je došlo do otvorenog sukoba između nemačkih i italijanskih vojnih vlasti. Za Nemce, problem je pre svega bio u stavu italijanske 2. armije, koja je lokalnu vlast u delovima Dalmaciji i istočne Hercegovine predala četnicima. Ovo se posredno odnosi na komandanta italijanske 2. armije, generala Roatu (Roata), koga Hitler nije voleo.
General Roata je, sredinom 1942. godine, naoružao četničke jedinice i to u istočnoj Hercegovini, Crnoj Gori, zapadnoj Bosni i Dalmaciji. Ovaj potez generala Roata mnogo je razbesneo hrvatske i nemačke vojne vlasti. Četnički je pokret, godine 1942, bio priznat od Saveznika kao antifašistički pokret otpora, a general je preko te akcije pripremao teren da Italija pređe na stranu Saveznika.
Četnici
postaju engleski saveznici
Dana 13. 1. 1942. Draža Mihailović postaje vojni ministar izbegličke vlade
Italijani su imali u Hrvatskoj, početkom 1942, oko 60 000 vojnika, a Nemci svega 10 000. Rumunija je na početku rata protiv Rusije učestvovala sa jakim vojnim snagama i to sa 26 divizija. Nakon što su pretrpeli velike gubitke na prostoru Odese, učestvovali su sa manjim snagama. Rumunski gubici do kraja 1941. u borbi sa Rusima iznose 40 000 poginulih i 100 000 ranjenih. Rumuni su pristali da se i 1942. jače angažuju na istočnom frontu, ali samo pod uslovom, da to isto urade i Mađari. I inače, Nemci su uložili mnogo truda, da izglade česte nesporazume i nepoverenje koje je tokom čitavog rata vladalo između Mađara i Rumuna.
2. Rumunska, Mađarska, Bugarska, Slovačka i Hrvatska
Mađari su u nemačkom napadu na Sovjetski Savez učestvovali sa 10 divizija, a Slovaci sa tri slabe divizije.
Od svih nemačkih saveznika Hrvatska je bila i ostala sa najvećim unutrašnjim problemima. Od samog osnivanja države, hrvatske se suočila sa velikim nacionalnim i religioznim problemima (pravoslavnim stanovništvom), koje su ustaše pokušale da reše terorom.
Time su samo dali novu snagu srpskom nacionalističkom pokretu Draže Mihailovića i komunističkoj, partizanskoj organizacija Tita. Hrvati su godine 1942. poslali na ruski front, kao pomoć Nemcima, 369 regimentu, jednu lovačku eskadrilu i jednu eskadrilu bombardera. Ova regimenta podelila je sudbinu 6. nemačke armije kod Staljingrada.
Bugarska je uživala poseban tretman kod Nemaca. Bugari su jedini odbili da se sa Nemcima bore protiv Rusa. Bugari su to objasnili dugom proruskom tradicijom, koja postoji u narodu. Svoje vojne snage dali su Nemcima na području Jugoslavije i time rasteretili Nemce. Finska se sa Nemcima borila na Istočnom frontu u nadi, da će time moći da povrati teritorije, koje je izgubila u ratu sa Rusima godine 1940. Finci su, međutim, odbili, da učestvuju u borbama oko Lenjingrada. Nastojali su , da se ne zamere Rusima i Saveznicima.
Borba protiv ustaničkih pokreta na Balkanu
1. Četnici generala Draže Mihailovića
Oslanjajući se na volju srpskog naroda da se bori za slobodu i na tradiciju četništva, koje vuče svoje poreklo još iz turskih vremena, jugoslovenski pukovnik Draža Mihailović osnovao je srpsku nacionalističku organizaciju i u maju 1941. započeo oružani otpor. Drugi pokret otpora, komunistički, pod Titom, partizanski, započeo je svoje prve akcije u septembru 1941, takođe u Srbiji.
Nemačke okupacione vlasti pokušale su da ustanak uguše drakonskim merama odmazde. Mihailović je 15. novembra 1941. jednom nemačkom obaveštajnom oficiru objasnio, da on nije toliko"engleski čovek", kako Nemci pretpostavljaju, te da je njegov osnovni cilj da spasi od uništenja srpski narod". Jugoslovenska izbeglička vlada imenovala je 13. januara 1942.
Mihailovića za vojnog ministra i time su četnici i službeno bili priznati kao britanski saveznici. Po mišljenju Glize fon Horstenau, Nemačka je propustila priliku da ovaj prostor smiri, jer Hitler nije prihvatio njegov plan, nego je Paveliću i dalje ostavio razrešene ruke u pogledu uništavanja pravoslavnog stanovništva u Bosni i Hercegovini.
2. Titovi partizani
Srbija je godine 1942. bila uglavnom mirna. Borbe su s vodile na teritoriju Nezavisne države Hrvatske. Početkom januara Nemci su, pod generalom Baderom, potpomognuti ustaškom "Crnom legijom", vodili protiv četnika borbe u istočnoj Bosni. U zapadnoj Bosni bila je primećena partizanska aktivnost. Komunisti su 8. jula 1942. zauzeli Konjic, a 24. avgusta 1942. i Mrkonjić Grad.
U jesen 1942. Titove snage osvojile su Jajce i Bihać. U borbi protiv četnika i partizana stajalo je na raspolaganju 44.000 hrvatskih vojnika (34.000 domobrana i 10.000 ustaša) i oko 10.000 nemačkih vojnika. Zajedničke nemačko-hrvatske vojne operacije protiv četnika u leto 1942. vođene su u Lici, a onda i protiv partizana oko Karlovca.
3. Grupe otpora u Grčkoj
11. januar 1942.
Japanske trupe zauzele Kuala Lumpur, glavni grad Malaje
13. januar
Predsednik jugoslovenske vlade u izbeglištvu, u Londonu, Simović podneo je ostavku. Novi predsednik vlade jeste Jovanović, a Draža Mihailović je imenovan za vojnog ministra.
18. januar
Nemačko-italijanske trupe zauzele Bengazi, Libija.
1. februar
33. sovjetska armija pod generalom Jefremovim krenula u kontraofanzivu prema Vjazmi.
8. februar
Tito izjavio da je Durmitor jedna od Republika Sovjetskog Saveza.
15. februar
Japanske trupe ušle u Singapur. Britanske trupe sa oko 70.000 vojnika kapitulirale pred japanskim generalom Jamašitom.
7. marta
Japanska armija osvojila Rangun, glavni grad Burme.
31. mart 1942.
Hitler kaže da treba da pridobijemo Tursku kao saveznika. Ta zemlja mnogo mu je draža nego što je Bugarska, jer je ona panslovenska.
19. april
General Jefremov, zbog neuspele ofanzive protiv Nemaca, izvršio samoubistvo.
21. jun
Nemačke i italijanske trupe zauzele Tobruk i pri tome zarobile 32.000 britanskih vojnika.
23. jun
Nemačko-italijanski tenkovi prešli su egipatsko-libijsku granicu.
1. jul
Nemci osvojili Sevastopolj.
23. jul
Nemci osvojili Rostov.
9. septembar
Kraljevsko jugoslovensko poslanstvo u Moskvi podignuto je u rang ambasade. Tito protestuje.
15. septembar
Početak sovjetske ofanzive kod Voroneža.
23. septembar 1942.
Susret Hitlera, rumunskog predsednika vlade Mihail Antoneskua i hrvatskog "poglavnika" Pavelića u Hitlerovom glavnom štabu "Vervolf". Otvoreno se govorilo o hrvatskim problemima. Hitler je izrazio zabrinutost zbog nestabilne situacije u Hrvatskoj, koja nije u stanju da osigura bezbednost glavnih saobraćajnica, a to direktno šteti nemačkim vojnim naporima. Susretu je prisustvovao i "nemački general u Zagrebu" general Glaise von Horstenau (Glaize fon Horstenau), koji je otvoreno kritikovao hrvatsku vlast. Skrenuo je pažnju na četnike, koje su naoružali partizani, a koji bi se takođe mogli upotrebiti da na svom području postanu organi reda. Hitler je na taj predlog negativno odgovorio, jer da mu se čini veoma opasno, da se četnicima pruži podrška .
Dana 13. 1. 1942. Draža Mihailović postaje vojni ministar izbegličke vlade
Italijani su imali u Hrvatskoj, početkom 1942, oko 60 000 vojnika, a Nemci svega 10 000. Rumunija je na početku rata protiv Rusije učestvovala sa jakim vojnim snagama i to sa 26 divizija. Nakon što su pretrpeli velike gubitke na prostoru Odese, učestvovali su sa manjim snagama. Rumunski gubici do kraja 1941. u borbi sa Rusima iznose 40 000 poginulih i 100 000 ranjenih. Rumuni su pristali da se i 1942. jače angažuju na istočnom frontu, ali samo pod uslovom, da to isto urade i Mađari. I inače, Nemci su uložili mnogo truda, da izglade česte nesporazume i nepoverenje koje je tokom čitavog rata vladalo između Mađara i Rumuna.
2. Rumunska, Mađarska, Bugarska, Slovačka i Hrvatska
Mađari su u nemačkom napadu na Sovjetski Savez učestvovali sa 10 divizija, a Slovaci sa tri slabe divizije.
Od svih nemačkih saveznika Hrvatska je bila i ostala sa najvećim unutrašnjim problemima. Od samog osnivanja države, hrvatske se suočila sa velikim nacionalnim i religioznim problemima (pravoslavnim stanovništvom), koje su ustaše pokušale da reše terorom.
Time su samo dali novu snagu srpskom nacionalističkom pokretu Draže Mihailovića i komunističkoj, partizanskoj organizacija Tita. Hrvati su godine 1942. poslali na ruski front, kao pomoć Nemcima, 369 regimentu, jednu lovačku eskadrilu i jednu eskadrilu bombardera. Ova regimenta podelila je sudbinu 6. nemačke armije kod Staljingrada.
Bugarska je uživala poseban tretman kod Nemaca. Bugari su jedini odbili da se sa Nemcima bore protiv Rusa. Bugari su to objasnili dugom proruskom tradicijom, koja postoji u narodu. Svoje vojne snage dali su Nemcima na području Jugoslavije i time rasteretili Nemce. Finska se sa Nemcima borila na Istočnom frontu u nadi, da će time moći da povrati teritorije, koje je izgubila u ratu sa Rusima godine 1940. Finci su, međutim, odbili, da učestvuju u borbama oko Lenjingrada. Nastojali su , da se ne zamere Rusima i Saveznicima.
Borba protiv ustaničkih pokreta na Balkanu
1. Četnici generala Draže Mihailovića
Oslanjajući se na volju srpskog naroda da se bori za slobodu i na tradiciju četništva, koje vuče svoje poreklo još iz turskih vremena, jugoslovenski pukovnik Draža Mihailović osnovao je srpsku nacionalističku organizaciju i u maju 1941. započeo oružani otpor. Drugi pokret otpora, komunistički, pod Titom, partizanski, započeo je svoje prve akcije u septembru 1941, takođe u Srbiji.
Nemačke okupacione vlasti pokušale su da ustanak uguše drakonskim merama odmazde. Mihailović je 15. novembra 1941. jednom nemačkom obaveštajnom oficiru objasnio, da on nije toliko"engleski čovek", kako Nemci pretpostavljaju, te da je njegov osnovni cilj da spasi od uništenja srpski narod". Jugoslovenska izbeglička vlada imenovala je 13. januara 1942.
Mihailovića za vojnog ministra i time su četnici i službeno bili priznati kao britanski saveznici. Po mišljenju Glize fon Horstenau, Nemačka je propustila priliku da ovaj prostor smiri, jer Hitler nije prihvatio njegov plan, nego je Paveliću i dalje ostavio razrešene ruke u pogledu uništavanja pravoslavnog stanovništva u Bosni i Hercegovini.
2. Titovi partizani
Srbija je godine 1942. bila uglavnom mirna. Borbe su s vodile na teritoriju Nezavisne države Hrvatske. Početkom januara Nemci su, pod generalom Baderom, potpomognuti ustaškom "Crnom legijom", vodili protiv četnika borbe u istočnoj Bosni. U zapadnoj Bosni bila je primećena partizanska aktivnost. Komunisti su 8. jula 1942. zauzeli Konjic, a 24. avgusta 1942. i Mrkonjić Grad.
U jesen 1942. Titove snage osvojile su Jajce i Bihać. U borbi protiv četnika i partizana stajalo je na raspolaganju 44.000 hrvatskih vojnika (34.000 domobrana i 10.000 ustaša) i oko 10.000 nemačkih vojnika. Zajedničke nemačko-hrvatske vojne operacije protiv četnika u leto 1942. vođene su u Lici, a onda i protiv partizana oko Karlovca.
3. Grupe otpora u Grčkoj
11. januar 1942.
Japanske trupe zauzele Kuala Lumpur, glavni grad Malaje
13. januar
Predsednik jugoslovenske vlade u izbeglištvu, u Londonu, Simović podneo je ostavku. Novi predsednik vlade jeste Jovanović, a Draža Mihailović je imenovan za vojnog ministra.
18. januar
Nemačko-italijanske trupe zauzele Bengazi, Libija.
1. februar
33. sovjetska armija pod generalom Jefremovim krenula u kontraofanzivu prema Vjazmi.
8. februar
Tito izjavio da je Durmitor jedna od Republika Sovjetskog Saveza.
15. februar
Japanske trupe ušle u Singapur. Britanske trupe sa oko 70.000 vojnika kapitulirale pred japanskim generalom Jamašitom.
7. marta
Japanska armija osvojila Rangun, glavni grad Burme.
31. mart 1942.
Hitler kaže da treba da pridobijemo Tursku kao saveznika. Ta zemlja mnogo mu je draža nego što je Bugarska, jer je ona panslovenska.
19. april
General Jefremov, zbog neuspele ofanzive protiv Nemaca, izvršio samoubistvo.
21. jun
Nemačke i italijanske trupe zauzele Tobruk i pri tome zarobile 32.000 britanskih vojnika.
23. jun
Nemačko-italijanski tenkovi prešli su egipatsko-libijsku granicu.
1. jul
Nemci osvojili Sevastopolj.
23. jul
Nemci osvojili Rostov.
9. septembar
Kraljevsko jugoslovensko poslanstvo u Moskvi podignuto je u rang ambasade. Tito protestuje.
15. septembar
Početak sovjetske ofanzive kod Voroneža.
23. septembar 1942.
Susret Hitlera, rumunskog predsednika vlade Mihail Antoneskua i hrvatskog "poglavnika" Pavelića u Hitlerovom glavnom štabu "Vervolf". Otvoreno se govorilo o hrvatskim problemima. Hitler je izrazio zabrinutost zbog nestabilne situacije u Hrvatskoj, koja nije u stanju da osigura bezbednost glavnih saobraćajnica, a to direktno šteti nemačkim vojnim naporima. Susretu je prisustvovao i "nemački general u Zagrebu" general Glaise von Horstenau (Glaize fon Horstenau), koji je otvoreno kritikovao hrvatsku vlast. Skrenuo je pažnju na četnike, koje su naoružali partizani, a koji bi se takođe mogli upotrebiti da na svom području postanu organi reda. Hitler je na taj predlog negativno odgovorio, jer da mu se čini veoma opasno, da se četnicima pruži podrška .
Nemci
masovno streljaju Četnike
Hitler se bojao četničkog patriotizma i govorio da "ne smemo hraniti zmiju koja će jednoga dana da poraste"
Četnici su pre svega srpske patriote, koji zastupaju velikosrpsku misao ("den gross-serbischen Gedanken"). Time hranimo zmiju, koja će jednoga dana da poraste. Istina, danas je ona još mala, ali jednog dana mogla bi da bude opasna.
Razgovoru je prisustvovao i nemački poslanik u Zagrebu Kasche (Kaše). On je upozorio da pobunjenici ugrožavaju transport boksita do jadranske obale. Ribentrop je predložio da se od italijana zahteva da se angažuju u vezi zaštite hrvatskog prostora od strane četnika.
20. novembra
Rusi su razbili rumunsku 3. armiju.
26. novembra 1942.
Srbija: uhvaćeno 7 pristalica Draže Mihailovića. Nakon saslušanja svi su streljani. Hrvatska: zapadna Bosna: komunisti ušli u južni deo Jajca.
2. decembar
Srbija: streljano od strane Nemaca 12 pripadnika pokreta Draže Mihailovića.
4. decembra
Srbija: u Beogradu streljano 8 Mihailovićevih pristalica.
5. decembra
Srbija: Delovi jedne bande Draže Mihailovića uništeni: Ubijeno 20 ustanika. Sopstveni gubici: 6 poginulih.
7. decembar
Srbija: Uhapšeno 11 pristalica Draže Mihailovića i 9 komunista. Svi su streljani. Nemačke specijalne jedinice uhvatile poznatog vođu pripadnika pokreta Draže Mihailovića, kao i tri njegova pratioca. Nakon što su preslušani, svi su streljani.
Hrvatska: naše snage povratile Jajce. Neprijatelj pružio žestoki otpor. Naši gubici: 14 poginulih. Pojava bandi u neposrednoj blizini Zagreba. Opet sabotaža na železničkoj saobraćajnici Zagreb-Beograd, kod Broda.
10. decembar
Srbija: Nemci streljali 9 Mihailovićevih pristalica
Hrvatska: borbe između četnika i komunista na prostoru 25 km. jugoistočno od Tuzle. Sabotaža na glavnoj železničkoj pruzi Zagreb-Beograd, nedaleko od Siska.
11. decembar 1942.
Srbija: streljano 12 pristalica pokreta Draže Mihailovića.
Hrvatska: Zapadna Bosna. Napad jakih neprijateljskih snaga na Sanski Most.
12. decembar
Srbija: Uhapšeno 26 pripadnika obaveštajnog štaba Draže Mihailovića, koji su nakon saslušanja - streljani.
16. decembar
Srbija: streljano 60 pristalica Draže Mihailovića. Zajednička akcija čišćenje nemačkih i bugarskih vojnih jedinica 30 km. nedaleko od Kraljeva.
Hrvatska; odbijen novi napad neprijatelja kod Sanskog Mosta. Kod Bjelovara minirana pruga.
18. decembar 1942.
Hitler je italijanskom ministru spoljnih poslova izjavio da "svi četnici treba da se unište i da se protiv njih treba boriti najbrutalnijim sredstvima".
25. decembar
Srbija: U Mladenovcu na ulici teško ranjena dva nemačka oficira od strane jedne pripadnice komunističke partije, koja je u begu izvršila samoubistvo. Kao taoci streljano je 50 osumnjičenih komunista. Pruga Beograd - Solun, kod Mladenovca oštećena i zatvorena za saobraćaj verovatno 24 časa.
29. decembar 1942.
Srbija: Šef obaveštajne službe Draže Mihailovića sa četiri ustanika uhvaćen i nakon saslušanja - svi su streljani.
Hitler se bojao četničkog patriotizma i govorio da "ne smemo hraniti zmiju koja će jednoga dana da poraste"
Četnici su pre svega srpske patriote, koji zastupaju velikosrpsku misao ("den gross-serbischen Gedanken"). Time hranimo zmiju, koja će jednoga dana da poraste. Istina, danas je ona još mala, ali jednog dana mogla bi da bude opasna.
Razgovoru je prisustvovao i nemački poslanik u Zagrebu Kasche (Kaše). On je upozorio da pobunjenici ugrožavaju transport boksita do jadranske obale. Ribentrop je predložio da se od italijana zahteva da se angažuju u vezi zaštite hrvatskog prostora od strane četnika.
20. novembra
Rusi su razbili rumunsku 3. armiju.
26. novembra 1942.
Srbija: uhvaćeno 7 pristalica Draže Mihailovića. Nakon saslušanja svi su streljani. Hrvatska: zapadna Bosna: komunisti ušli u južni deo Jajca.
2. decembar
Srbija: streljano od strane Nemaca 12 pripadnika pokreta Draže Mihailovića.
4. decembra
Srbija: u Beogradu streljano 8 Mihailovićevih pristalica.
5. decembra
Srbija: Delovi jedne bande Draže Mihailovića uništeni: Ubijeno 20 ustanika. Sopstveni gubici: 6 poginulih.
7. decembar
Srbija: Uhapšeno 11 pristalica Draže Mihailovića i 9 komunista. Svi su streljani. Nemačke specijalne jedinice uhvatile poznatog vođu pripadnika pokreta Draže Mihailovića, kao i tri njegova pratioca. Nakon što su preslušani, svi su streljani.
Hrvatska: naše snage povratile Jajce. Neprijatelj pružio žestoki otpor. Naši gubici: 14 poginulih. Pojava bandi u neposrednoj blizini Zagreba. Opet sabotaža na železničkoj saobraćajnici Zagreb-Beograd, kod Broda.
10. decembar
Srbija: Nemci streljali 9 Mihailovićevih pristalica
Hrvatska: borbe između četnika i komunista na prostoru 25 km. jugoistočno od Tuzle. Sabotaža na glavnoj železničkoj pruzi Zagreb-Beograd, nedaleko od Siska.
11. decembar 1942.
Srbija: streljano 12 pristalica pokreta Draže Mihailovića.
Hrvatska: Zapadna Bosna. Napad jakih neprijateljskih snaga na Sanski Most.
12. decembar
Srbija: Uhapšeno 26 pripadnika obaveštajnog štaba Draže Mihailovića, koji su nakon saslušanja - streljani.
16. decembar
Srbija: streljano 60 pristalica Draže Mihailovića. Zajednička akcija čišćenje nemačkih i bugarskih vojnih jedinica 30 km. nedaleko od Kraljeva.
Hrvatska; odbijen novi napad neprijatelja kod Sanskog Mosta. Kod Bjelovara minirana pruga.
18. decembar 1942.
Hitler je italijanskom ministru spoljnih poslova izjavio da "svi četnici treba da se unište i da se protiv njih treba boriti najbrutalnijim sredstvima".
25. decembar
Srbija: U Mladenovcu na ulici teško ranjena dva nemačka oficira od strane jedne pripadnice komunističke partije, koja je u begu izvršila samoubistvo. Kao taoci streljano je 50 osumnjičenih komunista. Pruga Beograd - Solun, kod Mladenovca oštećena i zatvorena za saobraćaj verovatno 24 časa.
29. decembar 1942.
Srbija: Šef obaveštajne službe Draže Mihailovića sa četiri ustanika uhvaćen i nakon saslušanja - svi su streljani.
Србско Свитање
Нема коментара:
Постави коментар
Напомена: Само члан овог блога може да постави коментар.